Lezersrecensie

Kwantiteit boven kwaliteit?

Paul Christiaans Smis verzorgt de vijfde verhalenbundel in de reeks van Historische Verhalen: Korte verhalen uit de Middeleeuwen. De bundel begint met het voorwoord van de auteur, gevolgd door een beknopte inleiding over de Middeleeuwen door Peter Hoppenbrouwers. Vervolgens lees je 29 korte verhalen over oorlog, liefde en geloof in de Middeleeuwen. Ze vinden plaats in heel Europa en zijn niet chronologisch geordend. 

Het concept van Historische Verhalen werkt: je krijgt eerst een fictief verhaal te lezen en vervolgens vind je een korte (non-fictieve) toelichting op het verhaal. Dat het niet chronologisch verteld wordt, houdt het spannend. Welk personage, welke periode en plaats komen naar voren in het volgende verhaal? Er is ook een gigantische verscheidenheid aan verhalen. Zo lees je over een schatkist achter een wandkleed, vrouwen die met een slingerkatapult soldaten pletten en over een lijk dat wordt ingezet als wonder. Verder staat de bundel vol met leuke feitjes die je leest in de historische context. Ik zal nooit vergeten dat Groenland zijn naam dankt aan het feit dat het aantrekkelijker klonk dan IJsland (te koud, daar had niemand zin in), waardoor er meer pioniers een voet aan land zetten (p. 72).

De auteur schrijft in zijn voorwoord dat de Middeleeuwen vaak gekenmerkt wordt als ‘duistere periode’, hetgeen hij wel vond meevallen omdat er ook “veerkracht en groei plaatsvond” (p. 5). De inhoud van de verhalen gaat daarentegen voornamelijk over de duistere kant: dood, ziekte, verderf, oorlog, chaos, leugens. Dit zijn uiteraard wel onderwerpen waar vaak (of veel) over geschreven werd, maar deze zijn daardoor ook bekender. Hier laat de auteur dus een groot deel onderbelicht. Ik had wel wat meer de minder bekende verhalen uit de Middeleeuwen willen lezen die de progressieve kant belichten.

Een ander punt van kritiek is de schrijfstijl en opbouw van de verhalen. Ik mis mooi beeldend taalgebruik en de opbouw van de zinnen was niet heel bijzonder, dialogen waren soms zelfs kinderlijk genoteerd. Een klein irritatiepuntje vond ik ook de aanhalingstekens en komma’s die regelmatig ontbraken of misplaatst waren. Daarnaast vond ik veel verhalen wat simpel. Ze hadden niet genoeg diepgang, waren vrij voorspelbaar, misten spanning en hadden geen verrassende invalshoeken of plotwendingen. Het eerste verhaal, ‘Willem de verteller’ over de auteur van het beroemde Middeleeuwse Nederlandse verhaal Van den vos Reynaerde , had dat bijvoorbeeld wel. Daarin werd gespeeld met de tijd en context. 

Samengevat is het een leuke, gevarieerde verhalenbundel voor lezers die van de combinatie fictie en non-fictie houden. Smis’ toont af en toe mooi schrijverschap, maar tijdens het lezen vroeg ik mij steeds vaker af of hij niet beter wat minder verhalen had kunnen schrijven, en zich wat meer had kunnen richten op het noteren ervan.

https://www.hebban.nl/recensies/lisaa2745-over-historische-verhalen-korte-verhalen-uit-de-middeleeuwen